Toekomst van het Betalingsverkeer viert dit jaar de twintigste editie. In Pay Back & Pay Forward blikken sprekers en andere thought leaders op het gebied van betalingsverkeer terug én vooruit: wat zijn de ontwikkelingen met de meeste impact op de sector? Deze keer: Gijs Boudewijn van Betaalvereniging Nederland.
Naam: Gijs Boudewijn
Functie: Adjunct-directeur van Betaalvereniging Nederland, voorzitter Payment Systems Committee van de European Banking Federation en lid van de adviesraad van Toekomst van het Betalingsverkeer.
Als u terugkijkt op de afgelopen jaren, wat ziet u dan als de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van betalingsverkeer?
“De gevolgen van de financiële crisis. Tien jaar geleden waren transaction bankers nog ‘the guys in the basement doing the plumbing’ en stonden de effectenbankiers, de casino bankers in de spotlights. Betalen was een noodzakelijk kwaad en absoluut geen sexy onderwerp. Nu zie je dat die eerste groep de financiële infrastructuur overeind heeft gehouden. En dat iedereen het belang daarvan is in gaan zien; het is bij uitstek het kanaal waarbij bedrijven nog communiceren met hun klanten.
Dat heeft een hoop nieuwe ontwikkelingen met zich meegebracht. De fintech-sector die betalingsproducten ontwikkelt, internetbankieren, contactloos betalen en smartphones die gebruikt worden voor betalingen. Kortom: het goede nieuws uit de sector komt vooral van transaction bankers tegenwoordig. Zij zijn ‘het nieuwe sexy’ in de financiële wereld.
Het waren ook jaren van ongekende technische vooruitgang.
“Smartphones en andere mobiele devices hebben inderdaad een stormachtige opkomst meegemaakt. Ze hebben de ontwikkeling van het elektronisch betalen enorm versneld. En bankieren gaat steeds meer via de mobiel bankieren app. In Nederland is ondertussen al 60 procent van alle betalingen aan de toonbank elektronisch, de helft daarvan wordt contactloos gepind en in toenemende mate via de mobiele telefoon. Ons land loopt daarin voorop, maar de beweging zie je in heel Europa. Contant geld zal nooit helemaal verdwijnen, maar ik zie de verhouding de komende tijd wel richting de 70-30 gaan.
Verder is de vervolmaking van de interne markt van betalingen, SEPA, heel belangrijk geweest voor de sector. Sinds de introductie van de euro zijn we daar al mee bezig en dat heeft uiteindelijk geleid tot de Europese richtlijn PSD2. En vergeet ook een successtory als iDEAL niet.”
En met welke ontwikkelingen moet de betalingsbranche rekening houden de kómende tien jaar?
“Mobiel bankieren blijft groeien, net zoals het gebruik van cash blijft afnemen. Een van de gevolgen van PSD2 is dat consumenten de gegevens van hun betaalrekeningen voortaan beschikbaar kunnen maken voor andere bedrijven en instellingen dan banken. De data zijn van de klant en niet van de bank. Je zult dus zien dat nieuwe innovatieve diensten banken dreigen buiten te sluiten van hun vertrouwde terrein; die gaan de concurrentie aan, bieden datagedreven diensten en producten.
Het gaat dan niet alleen om fintechs, maar ook enorme platforms met onvoorstelbaar diepe zakken. De Facebooks en Amazons van deze wereld. En kijk naar platforms als WeChat. Chinezen maken daar uren per dag gebruik van en doen er alles op, van social media tot, inderdaad, het bestellen en betalen van producten.
Het levert ook vragen op over privacy van consumenten.
Dat gebeurt als dit soort partijen met grote, datagedreven modellen zich gaan bezighouden met betalingsverkeer. In hoeverre de gevolgen van de nieuwe regels over betalingsverkeer botsen met de Europese privacywet AVG? Daar zal zeker nog veel over gediscussieerd worden. Er bestaat bij partijen als de Consumentenbond de angst dat iedereen altijd maar op ‘OK’ gaat klikken en niet meer weet waar zijn gegevens terechtkomen. De grote beweging is echter onstuitbaar volgens mij: klanten willen zelf hun data delen als het hen slimme oplossingen oplevert.
Mede daarom blijven alle nieuwe technologische ontwikkelingen ook de komende jaren een grote invloed uitoefenen. Kijk naar de quantumtechnologie. Alles wat nu nog goed beveiligd is, wordt straks binnen drie seconden door een quantumcomputer gekraakt. De kwetsbaarheid van het betaalverkeer wordt steeds groter en dus moeten er nieuwe beveiligingsconcepten worden bedacht. Nou durf ik wel te zeggen: als er één sector goed is uitgerust om de strijd op dat gebied aan te gaan, is het de bankensector wel.
Ook zaken als AI en blockchain zijn belangrijk om in de gaten te houden. Veel financiële instellingen onderzoeken van die laatste technologie wat de toepassingsmogelijkheden zijn. Maar uiteindelijk zal blockchain volgens mij just another technology blijken te zijn. Die zal ons op sommige fronten zeker helpen, maar gaat niet alle problemen op de wereld oplossen.”
Wat zijn voor banken de belangrijkste gevolgen van deze ontwikkelingen?
“Mede door PSD2 wordt open banking ongelooflijk belangrijk. Fintechs worden concurrenten én partners van de banken, en dat levert een heel nieuw spel op. Belangrijkste vraag voor de banken: wat is je businessmodel? Je zult mee moeten met deze ontwikkeling, die een heel logische is in het kader van de digitale transformatie. Dat betekent dat je fundamentele keuzes moet maken. Als je het erbij laat zitten, ben je als bank toch een beetje de dinosaurus die niet merkt dat er ratten aan zijn staart zitten te knagen. Dan staat je voortbestaan uiteindelijk op het spel.
Is dat lastig voor de bankwereld?
Banken hebben vaak een enorme legacy op het gebied van systemen en processen. Die zijn decennialang opgebouwd en maken het moeilijk om snel te bewegen en dus om te concurreren met fintechs. Je ziet daarom bijvoorbeeld dat banken nieuwe initiatieven in een aparte onderneming laten ontwikkelen. Buiten de eigen organisatie, want daarbinnen raakt innovatie makkelijk verstrikt in oude systemen en processen.
Nederlandse banken pakken die uitdaging volgens mij goed op, bij ons is de sector relatief progressief. Ze ziet eerder kansen dan bedreigingen, en staat open voor samenwerking met Fintech. In sommige andere landen zie je dat de bankwereld pas net van de schrik van PSD2 bekomen is.”
En welke rol speelt Nederland als land in een steeds internationaler betalingslandschap?
“Het klinkt betuttelend, maar we mogen Nederland gerust een gidsland noemen op het gebied van betalingsverkeer. Kijk naar diensten als iDeal, die hier groot geworden zijn, en naar de efficiëntie van ons betaalsysteem. Ik vind dat we die voorbeeldfunctie ook zeker moeten houden. Dat trekt fintechs aan en biedt kansen, zeker na de Brexit. We moeten dé plek binnen de EU zijn waar innovatieve financiële bedrijvenzich willen vestigen. Duidelijk maken dat ze niet in Brussel of Frankfurt moeten zijn, maar in Amsterdam!”
Meer informatie over het Toekomst van het Betalingsverkeer event?
Bezoek de website
